خبرگزاری آریا - در روزگاری که جامعه ایران با بحرانهای جمعیتی، روانی و اجتماعی دستوپنجه نرم میکند، آموزش و پرورش باید مأمن آرامش، امید و رشد برای کودکان و نوجوانان باشد. اما آنچه در هفتههای اخیر با خبرهای تلخ از خودکشی دانشآموزان سام زارعی و نیما نجفی شنیده شد، نه فقط یک تراژدی انسانی، بلکه زنگ خطری برای نظام مدیریتی آموزش و پرورش است؛ نظامی که به جای انسانمحوری، گرفتار مناسبات سیاسی، انتصابات قبیلهای و بیتوجهی به کرامت انسانی شده است.
مدرسه؛ نخستین نهاد اجتماعی، نه نخستین تجربه ناامنی
مدرسه، در فلسفه تعلیم و تربیت، نخستین نهاد اجتماعی است که کودک در آن با مفاهیم مشارکت، احترام، عدالت و امنیت آشنا میشود. اما وقتی این نهاد به محل تسویهحسابهای سیاسی و انتصابات رانتی بدل شود، دیگر نه از امنیت خبری هست، نه از تربیت. دانشآموزی که باید در مدرسه صدای خود را پیدا کند، امروز در سکوتی تلخ، از زندگی کنار میکشد.
این فاجعهها، نه حاصل یک حادثه، بلکه نتیجه یک روند هستند؛ روندی از بیتوجهی به سلامت روان، فقدان مشاوران متخصص، فشارهای آموزشی بیتناسب، و نادیده گرفتن شأن انسانی دانشآموزان.
سوءمدیریت؛ تهدیدی علیه سیاستهای جمعیتی
در شرایطی که نرخ موالید در کشور به پایینترین سطح تاریخی رسیده و بحران جمعیتی به دغدغه ملی بدل شده، از دست دادن نوجوانان، آن هم در محیطی که باید حافظ جان و روان آنان باشد، ضربهای جبرانناپذیر به آینده کشور است. آموزش و پرورش، اگر نتواند محیطی امن، عادلانه و انسانی برای رشد نسل جدید فراهم کند، هیچ سیاست جمعیتی، هیچ نهضت مدرسهسازی و هیچ برنامه حمایتی، کارساز نخواهد بود.
انسانگرایی در حکمرانی آموزشی؛ ضرورت فراموششده
مدیریت آموزش و پرورش باید از نگاه مادیگرایانه به منابع انسانی فاصله بگیرد. دانشآموز، صرفاً یک عدد در آمار ثبتنام نیست؛ او یک انسان با نیازهای روانی، اجتماعی و عاطفی است. معلم، صرفاً مجری برنامه درسی نیست؛ او مربی، الگو و پناه دانشآموز است. وقتی این نگاه انسانی فراموش شود، مدرسه به جای خانه دوم، به میدان آسیب بدل میشود.
مسئولیت، نه فرافکنی
آنچه امروز از وزیر آموزش و پرورش انتظار میرود، نه توجیه، نه فرافکنی، بلکه پذیرش مسئولیت، شفافسازی و اصلاح ساختار است. انتصابات باید بر اساس صلاحیت، تخصص و دغدغه انسانی باشد، نه بدهبستانهای سیاسی. دیوار بیاعتمادی میان مردم و مسئولان، تنها با صداقت، پاسخگویی و بازگشت به انسانگرایی در حکمرانی آموزشی فرو خواهد ریخت.
در نهایت، مدرسه باید دوباره به خانه امید بدل شود؛ جایی که صدای سامها و نیماها شنیده شود، نه خاموش. این مسئولیت، نه فقط بر دوش وزیر، بلکه بر دوش همه ماست.