خبرگزاری آریا -دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در سند جامع استراتژی امنیت ملی که روز جمعه منتشر شد، بر بازپسگیری برتری ایالات متحده در نیمکره غربی، تقویت قدرت نظامی در منطقه هندو-آرام و احتمال بازنگری در روابط با اروپا تأکید کرد. این سند با وصف چشمانداز ترامپ به عنوان «واقعگرایی منعطف»، خواستار احیای دکترین مونروئه قرن نوزدهم — که قاره آمریکا را منطقه نفوذ انحصاری واشنگتن میدانست — شده و هشدار داده اروپا با «محو تمدنی» روبروست.
به گزارش آریا، این سند 29 صفحهای که آخرین و واضحترین بیان از تمایل ترامپ برای دگرگونی نظم پس از جنگ جهانی دوم — مبتنی بر شبکه اتحادها و نهادهای چندجانبه — و بازتعریف آن از طریق عدسی «آمریکا اول» است، ادعا میکند: «سیاست خارجی رئیسجمهور ترامپ عملگراست بدون آنکه "عملگرایانه" باشد، واقعبینانه است بدون آنکه "واقعگرایانه" باشد، اصولی است بدون آنکه "آرمانگرایانه" باشد، قوی است بدون آنکه "جنگطلبانه" باشد و منعطف است بدون آنکه "صلحطلبانه" باشد. این سیاست بیش از هر چیز توسط آنچه برای آمریکا کارآمد است، انگیزه مییابد.»
سند که توسط هر دولت جدیدی منتشر و راهنمای کار بسیاری از نهادهای دولتی است، تأکید میکند ترامپ «برتری آمریکا» را در نیمکره غربی احیا خواهد کرد و این منطقه را در صدر اولویتهای سیاست خارجی دولت قرار میدهد. این سند با عنوان «نتیجهگیری ترامپ» به دکترین مونرو، آن را «بازسازی عقل سلیم و قدرتمند قدرت و اولویتهای آمریکا، همسو با منافع امنیتی آمریکا» خوانده و نشان میدهد که استقرار گسترده نظامی آمریکا در این منطقه موقتی نیست.
از زمان آغاز به کار ترامپ در ژانویه، منتقدان گفتهاند که سخنان او تداعیکننده امپریالیسم مدرن در نیمکره غربی است. وی پیشتر به طور مبهمی از بازپسگیری کانال پاناما و الحاق گرینلند و کانادا سخن گفت. اخیراً نیز حضور نظامی فزاینده آمریکا در کارائیب و تهدید به حملات زمینی در ونزوئلا و سایر کشورهای محل فعالیت کارتلهای مواد مخدر، نگرانیها را در منطقهای که واشنگتن سابقهای مشکلدار از مداخلات نظامی دارد، افزایش داده است. آمریکا بیش از 10 هزار سرباز به همراه یک ناو هواپیمابر، کشتیهای جنگی و جنگنده به کارائیب اعزام کرده است.
جیسون مارچاک، تحلیلگر ارشد آمریکای لاتین در اندیشکده آتلانتیک کاونسیل واشنگتن، میگوید: «استراتژی امنیت ملی جدید به وضوح نشان میدهد که ما به شیوه گذشته بازنخواهیم گشت.» این سند همچنین به نفوذ اقتصادی روزافزون چین در آمریکای لاتین — که برای دولتهای متوالی آمریکا نگرانکننده بوده — و هدف مقابله با آن اشاره میکند.
در بخش آسیا، سند تأکید میکند ترامپ با هدف بازدارندگی درگیری با چین بر سر تایوان و دریای جنوب چین، به تقویت قدرت نظامی آمریکا و متحدانش میپردازد و «بازدارندگی درگیری بر سر تایوان، ترجیحاً از طریق حفظ برتری نظامی، یک اولویت است.» این مسئله سالها عاملی التهابزا در روابط آمریکا و چین بوده است. با این حال، ترامپ سابقه اقدامات غیرمتعارف در سیاست خارجی دارد و پیشبینی چگونگی تبدیل این مضامین رسمیشده امنیت ملی به اقدامات عملی را دشوار میسازد.
در بخش اروپا، دولت ترامپ نگاهی تلخ به متحدان سنتی خود داشته و هشدار داده این قاره با «محو تمدنی» روبروست و برای باقی ماندن به عنوان متحدی قابل اعتماد برای آمریکا باید مسیر خود را تغییر دهد. این سند جدیدترین مورد از مجموعه اظهارات مقامات آمریکایی است که فرضیات پس از جنگ درباره رابطه نزدیک اروپا با قدرتمندترین متحدش، آمریکا، را برهم زده است. در سند آمده: «در بلندمدت، کاملاً محتمل است که حداکثر طی چند دهه آینده، برخی اعضای ناتو دارای اکثریتی غیراروپایی شوند.»
برخی مفسران اروپایی گفتهاند این سند بازتاب دهنده نکات مطرح شده توسط احزاب راست افراطی اروپاست که به مخالف اصلی دولتها در آلمان، فرانسه و دیگر متحدان سنتی آمریکا تبدیل شدهاند. سند ادعا میکند دولت ترامپ قصد دارد «هویت غربی» را در اروپا احیا کند. این در حالی است که ترامپ به طور فزایندهای از سخنان نژادپرستانه علیه مهاجران رنگینپوست در آمریکا استفاده میکند. سیاستمداران و مقامات اروپایی از لحن واشنگتن آزردهخاطر شدهاند، اما همانطور که برای بازسازی نیروهای نظامی غفلتشده خود به منظور مقابله با تهدید درکشده از روسیه عجله میکنند، هنوز به شدت به حمایت نظامی آمریکا وابسته هستند.
سند بیان میکند که حل سریع مناقشه در اوکراین و برقراری مجدد «ثبات استراتژیک» با روسیه در راستای منافع استراتژیک آمریکاست. ترامپ سابقه اظهارات مثبت و تحسینآمیز درباره ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه دارد که مدتهاست موجب انتقاد از «نرمش او در برابر روسیه» شده است. رویترز نیز روز جمعه گزارش داد که واشنگتن میخواهد اروپا مسئولیت اکثر قابلیتهای دفاعی متعارف ناتو — از اطلاعات تا موشکها — را بر عهده بگیرد، محدودیت زمانی تنگی که از نظر برخی مقامات اروپایی غیرواقعبینانه به نظر میرسد.
منبع: Reuters