خبرگزاری آریا -دیدار اخیر احمد الشرع، رئیسجمهور جدید سوریه، از مسکو را نمیتوان صرفاً یک سفر دیپلماتیک معمولی تلقی کرد؛ بلکه این دیدار نشانهای از آغاز مرحلهای تازه در سیاست خارجی دمشق و بازتعریف جایگاه بازیگران کلیدی در آینده سوریه است. این سفر در شرایطی انجام شد که ایالات متحده طی ده ماه گذشته گامهایی مؤثر در جهت مهار بحران سوریه برداشته و با کاهش تحریمها، برقراری روابط دیپلماتیک و همکاریهای چندجانبه، عملاً به بازیگر اصلی در تعیین مسیر تحولات این کشور تبدیل شده است.
در چنین فضایی، سفر الشرع به روسیه را باید تلاشی هدفمند برای بازگرداندن توازن ژئوپلیتیکی در سوریه دانست. از زمان روی کار آمدن الشرع، روابط دمشق و مسکو دچار رکود و حتی گسست شده بود؛ تا جایی که سفیر روسیه در دمشق عملاً منزوی شد. با این حال، این دیدار نشان داد که دولت جدید سوریه به نقش تاریخی و راهبردی روسیه در منطقه واقف است و در پی احیای این رابطه، بدون قطع همکاری با واشنگتن، برآمده است.
از منظر دیپلماتیک، این سفر حامل چند پیام کلیدی بود:
- احیای روابط دوجانبه: دیدار الشرع با مقامات روسی، ارتباطات متوقفشده را از سر گرفت و زمینه را برای همکاریهای امنیتی و سیاسی فراهم کرد.
- تأیید حضور نظامی روسیه: دمشق با ادامه فعالیت سه پایگاه نظامی روسیه در حمیمیم، طرطوس و قامشلی موافقت کرد؛ اقدامی که همزمان با حفظ حاکمیت سوریه، به روسیه امکان میدهد نفوذ خود را در خاورمیانه و مدیترانه گسترش دهد.
- موازنهسازی در برابر اسرائیل و ایران: در شرایطی که اسرائیل فشارهای سیاسی و نظامی فزایندهای بر دمشق وارد میکند و توافق اخیر غزه نیز با هدف تضعیف نفوذ ایران و متحدانش طراحی شده، سوریه تلاش دارد با حفظ ارتباط با هر دو قدرت جهانی، از تبدیل شدن به عرصه رقابت یکجانبه جلوگیری کند.
نکته قابل تأمل دیگر، احتمال مذاکره غیررسمی درباره استرداد بشار اسد از روسیه به سوریه است؛ موضوعی که اگرچه از سوی مسکو تأیید نشده، اما نشاندهنده تغییرات بنیادین در ساختار قدرت و اولویتهای دولت جدید سوریه است. حتی اگر چنین درخواستی به نتیجه نرسد، نفس طرح آن نشانهای از تلاش دمشق برای بستن پرونده گذشته و آغاز فصل جدیدی در حکمرانی و سیاستورزی منطقهای است.
در مجموع، سفر احمد الشرع به روسیه را باید بخشی از راهبرد کلان دمشق برای بازتعریف نقش بازیگران خارجی در سوریه دانست؛ راهبردی که بر پایه موازنهسازی، حفظ استقلال نسبی، و بهرهبرداری از رقابتهای ژئوپلیتیکی شکل گرفته است. این مسیر اگرچه پرچالش خواهد بود، اما میتواند سوریه را از وضعیت انفعال خارج کرده و به بازیگری فعال در معادلات منطقهای بدل سازد.